In het ondernemingsrecht is artikel 2:161/271 BW zelden prominent, maar recent stond het centraal bij een besluit van de Ondernemingskamer (OK). Dit artikel verleent de OK de bevoegdheid een commissaris van een structuurvennootschap te ontslaan wegens verwaarlozing, gewichtige redenen, of ingrijpende omstandigheden. De procedure, als “noodmaatregel” bekend, is bedoeld voor uitzonderlijke situaties. Onlangs verzocht de ondernemingsraad de OK om twee commissarissen te ontslaan vanwege het onterechte ontslag van de enige bestuurder en schending van medezeggenschapsrechten bij de benoeming van een interim-bestuurder. De OK oordeelde echter dat de feiten onvoldoende basis vormden voor ontslag, waarbij de vrijheid van de Raad van Commissarissen (RvC) om een bestuurder te ontslaan centraal stond. Deze beslissing belicht de zeldzaamheid en complexiteit van deze ontslagbevoegdheid, waar nuances essentieel zijn in de juridische afweging van de OK.

“De procedure, als “noodmaatregel” bekend, is bedoeld voor uitzonderlijke situaties.“

>>

Feiten die aan het verzoek ten grondslag liggen

In deze recente zaak had de ondernemingsraad de OK verzocht om twee commissarissen te ontslaan. De OR legde aan dat verzoek twee feiten ten grondslag: het onterechte ontslag van de enig bestuurder door de RvC en de schending van de medezeggenschapsrechten van de OR bij gelegenheid van de benoeming van een interim-bestuurder. De OK achtte echter beide feiten ontoereikend voor toewijzing van het verzoek tot ontslag van de betreffende commissarissen. De OK oordeelde namelijk dat noch het unanieme besluit van de RvC tot ontslag van de bestuurder, noch de gevolgen van dat besluit noch het medezeggenschapstraject over dat besluit, een grondslag vormt voor ontslag van de individuele commissarissen.

>>>

Ontslagvrijheid van de RvC volgens artikel 2:162/272 BW

De OK legt aan haar beslissing ten grondslag dat als uitgangspunt geldt dat de RvC de vrijheid moet hebben om een bestuurder te ontslaan. De ontslagvrijheid van de RvC bij een structuurvennootschap is vastgelegd in artikel 2:162/272 BW. Tegen die achtergrond kan een besluit van de RvC tot ontslag van een bestuurder niet snel als taakverwaarlozing worden beschouwd. Dat de RvC daarbij van mening was dat de bestuurder structureel verzuimde naar behoren aan zijn informatieplicht jegens de RvC te voldoen en concludeerde dat de bestuurder niet “in control” was, maakt dit niet anders. Ook in het medezeggenschapstraject met betrekking tot het ontslagbesluit ziet de OK geen reden om taakverwaarlozing of andere gewichtige reden voor ontslag aan te nemen. Het feit dat is verzuimd het advies van de OR op te vragen voor de benoeming van de interim-bestuurder leidt er eveneens niet toe dat het ontslag van de commissarissen geboden is. Het feit dat dit eenmalig is gebeurd – hetgeen de RvC erkent en betreurt – is volgens de OK onvoldoende om van taakverwaarlozing te spreken.

>>>>

Timing van het ontslag van de bestuurder

Een opvallende omstandigheid in deze zaak nog is het moment waarop de bestuurder werd ontslagen. Dit gebeurde namelijk twee maanden voordat hij, na zo’n 40 jaar trouwe dienst, met pensioen zou gaan. Of deze omstandigheid heeft meegespeeld in de beoordeling van de OK valt niet uit de beschikking af te leiden, maar het verdient in ieder geval niet de schoonheidsprijs.

De beschikking is hier na te lezen.