Nieuwe tegenstrijdig belangregeling
Met de inwerkingtreding van de WBTR geldt er een (vernieuwde) tegenstrijdig belangregeling voor stichtingen en verenigingen. Sinds 1 juli 2021 mag een bestuurder of toezichthouder niet deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming waarbij de bestuurder of toezichthouder een tegenstrijdig belang heeft. Indien een bestuurder of commissaris met een tegenstrijdig belang toch deelneemt aan de beraadslaging en besluitvorming, kunnen belanghebbenden vernietiging van het besluit vorderen.
>
Bruil/Kombex-arrest
De wet spreekt van een tegenstrijdig belang indien een bestuurder of commissaris c.q. toezichthouder een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat mogelijk strijdig is met het belang van de rechtspersoon. In het “Bruil/Kombex-arrest” heeft de Hoge Raad omschreven wanneer sprake is van een direct of indirect (persoonlijk) tegenstijdig belang van een bestuurder (of toezichthouder). Volgens de Hoge Raad moet uit de omstandigheden van het geval blijken dat een bestuurder een persoonlijk belang heeft of betrokken is bij een ander belang dat niet parallel loopt met het belang van de rechtspersoon. De bestuurder wordt daardoor niet in staat geacht het belang van de rechtspersoon te bewaken op een wijze die van een integer en onbevooroordeeld bestuurder mag worden verwacht (HR 29 juni 2007, JOR 2007/169).
De nieuwe tegenstrijdig belangregeling heeft voorrang op de statuten.
Michel van Veen is advocaat bij ThuisPartners sinds augustus 2021.
Michel van Veen
Advocaat bij Thuis Partners
043-352 13 97
Stel uw vraag aan Frank van Buren van Delfin Executives
>>
(In)direct persoonlijk belang
Van een indirect persoonlijk belang kan sprake zijn wanneer een bestuurder of commissaris een bijzondere band heeft met de wederpartij. Te denken valt aan het sluiten van een contract tussen de stichting en een onderneming van een bestuurder op zeer gunstige voorwaarden, het toekennen van een buitengewone managementvergoeding of het sluiten van een arbeidsovereenkomst met de zoon van een commissaris. Een bijzondere verhouding met de wederpartij betekent niet per definitie dat er sprake is van tegenstrijdigheid. Ook wanneer een bestuurder of commissaris twee petten draagt, bijvoorbeeld omdat hij tevens bestuurder is van de wederpartij, kunnen belangen parallel lopen. Pas als door het (in)directe persoonlijk belang de objectiviteit en integriteit in het geding komen, is er sprake van tegenstrijdigheid.
>>>
Gevolg…
Wanneer als gevolg van een tegenstrijdig belang geen besluit kan worden genomen door de enige dan wel alle bestuurders van een vereniging, komt de bevoegdheid tot besluitvorming toe aan de raad van commissarissen (of de raad van toezicht). Als er geen raad van commissarissen is ingesteld of de raad van commissarissen ook geen besluit kan nemen als gevolg van een (eigen) tegenstrijdig belang van de enige dan wel alle commissarissen, dan wordt het besluit genomen door de algemene ledenvergadering, tenzij de statuten anders bepalen.
Bij stichtingen daarentegen blijven bestuurders met een tegenstrijdig belang bevoegd tot beraadslaging en besluitvorming in geval van het ontbreken van een raad van commissarissen of in geval de raad van commissarissen geen besluit kan nemen als gevolg van een (eigen) tegenstrijdig belang. Wel dienen de overwegingen die aan het besluit ten grondslag liggen dan schriftelijk te worden vastgelegd zodat het besluit achteraf altijd kan worden getoetst.
>>>>
Belangregeling voorrang op statuten
De nieuwe tegenstrijdig belangregeling geldt van rechtswege voor bestuurders en commissarissen van stichtingen en verenigingen. Indien een stichting of vereniging in haar statuten afwijkt van de nieuwe regeling, dan zijn die statutaire bepalingen sinds 1 juli 2021 nietig. Een statutenwijziging is weliswaar niet vereist, maar worden de statutaire bepalingen niet gewijzigd, dan kan geen beroep meer worden gedaan op die afwijkende bepalingen. De nieuwe tegenstrijdig belangregeling heeft dus voorrang op de statuten.
Ondanks dat de statuten niet in lijn hoeven te worden gebracht met de nieuwe tegenstrijdig belangregeling uit de WBTR is dat wel raadzaam. Daarmee wordt immers voorkomen dat bestuurders en commissarissen hun handelen op onjuiste bepalingen baseren.
Michel van Veen is advocaat bij ThuisPartners sinds augustus 2021.
Michel van Veen
Advocaat bij Thuis Partners
043-352 13 97