Op 11 oktober 2017 oordeelde de rechtbank Den Haag dat oud-bestuurder en aansluitend oud-commissaris Gerhard Mattke zijn taak als commissaris van HDI-Gerling Verzekering N.V. onbehoorlijk heeft vervuld vanwege ontoelaatbare verstrengeling van belangen. De bemiddelingsfees van in totaal € 502.926,43 die Mattke sr ontving om opdrachten voor een leverancier van HDI-Gerling Verzekering N.V. veilig te stellen, moet hij afdragen. Het is het volgende hoofdstuk van de omvangrijke malversaties die bij HDI-Gerling Verzekering N.V. hebben plaatsgevonden en waarbij onder meer Mattke sr was betrokken.

De bemiddelingsconstructie en bemiddelingsfees

Mattke sr was vanaf 1992 tot 31 december 2005 voorzitter van de Raad van Bestuur van HDI-Gerling Verzekering N.V. Aansluitend heeft hij tot 18 maart 2013 deel uitgemaakt van de Raad van Commissarissen van HDI-Gerling Verzekering N.V. Vanaf 1 juni 2005 tot 1 januari 2012 was Mattke jr, de zoon van Mattke sr, statutair bestuurder van HDI-Gerling Verzekering N.V.

X B.V., waarmee Mattke sr goede contacten onderhield, heeft in de periode 1998 tot en met 2014 meerdere evenementen georganiseerd voor HDI-Gerling Verzekering N.V. Het betrof onder andere nieuwjaarsrecepties, personeelsbijeenkomsten en zogenoemde Oktoberfeesten voor relaties van HDI-Gerling Verzekering N.V.

Mattke sr heeft aan het einde van zijn bestuursperiode Detoma B.V. opgericht. De aandelen in Detoma zijn gecertificeerd. Mattke sr en/of zijn (klein)kinderen, waaronder Mattke jr met een 15% belang, houden de certificaten. Mattke sr is enig bestuurder bij de stak en bij Detoma. Over de oprichting van Detoma heeft Mattke jr het volgende verklaard:

“Detoma is opgericht door Mattke senior in combinatie met iemand, waarmee hij zat te praten over de vraag “wat doe je als je gepensioneerd bent”. Dat was een accountant of zo. Dat is mij zo verteld door senior. Ook door [Q] is dat zo neergelegd.”

In de loop van 2006, na het afscheid van Mattke sr als bestuurder van HDI-Gerling Verzekering N.V. maar tijdens zijn periode als commissaris, zijn Mattke sr namens Detoma en de bestuurder van X B.V. mondeling overeengekomen dat Mattke sr zou gaan bemiddelen met het oog op het (blijven) verkrijgen van opdrachten door X B.V. van HDI-Gerling Verzekering N.V. Daarvoor zou X B.V. aan Detoma een bemiddelingsfee van 15% van de door X B.V. bij HDI-Gerling Verzekering N.V. behaalde omzet betalen. Hierover verklaart een medewerker van HDI-Gerling Verzekering N.V.:

 “Er is gesproken over een fee en over de hoogte van die fee. Mattke senior heeft daarvoor een voorstel gedaan. Hij stelde een fee van 15% voor, U zegt mij dat u het opvallend vindt dat Mattke senior een fee percentage heeft voorgesteld dat volgens mijn verklaring ook gebruikelijk was. Dat klopt. Dit was het gebruikelijke percentage in de branche. Ik weet niet of meneer Mattke dit van mij heeft gehoord. Het zou best kunnen dat het ter sprake is gekomen. Ik weet niet of ik met Mattke senior heb gesproken over het al dan niet doorbelasten van die fee aan HDI. Uiteindelijk is de fee daadwerkelijk doorbelast aan HDI. Dat was niet zichtbaar op de factuur. Het is niet gemeld aan HDI. Ik weet niet of er mensen binnen HDI waren die wisten van de facturen die Detoma aan [B.V.I c.s.] stuurde.

Het klopt dat de facturen naar HDI door de fees 15% hoger werden. De feesten werden dus duurder. Daar is nooit over geklaagd door HDI.”

In het kader van deze afspraak heeft Detoma vanaf 29 april 2006 tot en met 4 april 2013 in totaal € 502.926,43 aan X B.V. in rekening gebracht. Deze facturen zijn voldaan. Deze bedragen zijn in de facturen van Detoma omschreven als bemiddelingsfee of bemiddelingsprovisie met betrekking tot evenementen in een bepaalde periode.

In 2008 heeft de Raad van Bestuur van HDI een “Gedragscode Belangenverstrengeling en Marktmisbruik” vastgesteld. Deze Gedragscode geldt voor alle aan HDI-Gerling Verzekering N.V. verbonden personen. Daarin staat onder meer het volgende vermeld:

“Belangrijkste gedragsregels

De belangrijkste gedragsregels, die verder in de volgende hoofdstukken worden uitgewerkt, luiden als volgt:

– voorkom belangenverstrengeling en de schijn daarvan;

(…)

– maak geen misbruik van uw positie voor het behalen van privé-voordeel;”

Naar aanleiding van een onderzoek door de FIOD kwam de bemiddelingsconstructie van Mattke sr aan het licht. HDI-Gerling Verzekering N.V. vordert in deze procedure onder meer van Mattke sr en Detoma dat een schadevergoeding betalen gelijk aan het bedrag dat Detoma op grond van de bemiddelingsconstructie heeft ontvangen.

Onbehoorlijke taakvervulling

De rechtbank overweegt dat een commissaris zich bij de vervulling van zijn taak dient te richten naar het belang van HDI-Gerling Verzekering N.V. en de met haar verbonden onderneming. De rechtbank stelt echter vast dat Mattke sr het belang van HDI-Gerling Verzekering N.V. niet voorop heeft gesteld, maar zijn persoonlijk belang. De bemiddelingsconstructie, zonder dat HDI-Gerling Verzekering N.V. daarvan op de hoogte was, laat staan daarmee had ingestemd, is in strijd met hetgeen HDI-Gerling Verzekering N.V. van Mattke sr als commissaris bij de vervulling van zijn taak mocht verwachten. Volgens de rechtbank had Mattke sr – ook afgezien van de gedragscode – zonder meer behoren te beseffen dat sprake was van ontoelaatbare verstrengeling van het belang van HDI en zijn eigen belang. Vandaar dat de rechtbank van oordeel is dat Mattke sr ernstig verwijtbaar heeft gehandeld, zodat hij op grond van onbehoorlijk taakuitoefening als commissaris aansprakelijk is ten opzichte van HDI-Gerling Verzekering N.V..

Het beroep op décharge van Mattke sr baat hem niet, nu hij de bemiddelingsconstructie niet onder de aandacht van de algemene vergadering van HDI-Gerling Verzekering N.V.  heeft gebracht. Het beroep op verjaring treft evenmin doel, nu HDI-Gerling Verzekering N.V. pas in 2015 door het FIOD-onderzoek kennis heeft gekregen van de bemiddelingsconstructie waardoor de verjaringstermijn in 2015 is aangevangen en de vordering dus niet is verjaard.

De rechtbank oordeelt verder dat X B.V. de fees hebben doorberekend aan HDI-Gerling Verzekering N.V.. Daarmee staat naar het oordeel van de rechtbank tevens vast dat HDI-Gerling Verzekering N.V. tot het bedrag van de fee schade heeft geleden.

De uitspraak

Ten aanzien van Mattke sr en Detoma veroordeelt de rechtbank Den Haag hen om hoofdelijk het bedrag van € 502.926,43 vermeerderd met de wettelijke rente en de proceskosten aan HDI-Gerling Verzekering N.V. te voldoen.