Belangenverstrengeling meer regelgeving of gezond verstand?

20-03-2018 | governance | 0 Reacties

Regelmatig wordt ons als search bureau, bij een werving en selectie procedure de vraag gesteld door een kandidaat, of hij of zij zich wel kan kandideren omdat de persoon in kwestie al andere toezichthoudende functies uitoefent of participaties heeft in andere ondernemingen waar mogelijk zaken mee gedaan gaan worden. Een terechte vraag.

Bij elk schandaal dat uitlekt in de toezichthoudende sfeer, steekt de roep om meer regelgeving de kop op. Is dat noodzakelijk of wenselijk? En wat is nu precies belangenverstrengeling en wat kun je er tegen doen?


Algemene definitie

“Situatie waarbij iemand meerdere belangen dient die een zodanige invloed op elkaar kunnen uitoefenen dat de integriteit van het ene of het andere belang in het geding komt”. Bij een belangenverstrengeling kan dus een integriteitsschending ontstaan en dat kan niet in een toezichthoudende functie.


Bestaande wet- en regelgeving

De rijksoverheid geeft m.i. het goede voorbeeld, door in de ambtenarenwet opdracht geeft voorschriften vast te stellen om belangenverstrengeling tegen te gaan. In de Nederlandse Corporate Governance Code gaat artikel 2.7 uitvoerig in op het onderwerp belangenverstrengeling. De Corporate Governance Code schrijft voor dat in het reglement van de RvC hierover bepalingen worden opgenomen. Belangenverstrengeling kan zich in drie hoedanigheden voor doen. Potentiele belangenverstrengeling, schijnbare belangenverstrengeling en daadwerkelijke belangenverstrengeling.


Mitigerende maatregelen bij toezichthoudende functies

Ik put weer uit de ambtenarenwet om eenvoudig tot mitigerende maatregelen te komen om belangenverstrengeling te vermijden.

Bij potentiele belangenverstrengeling is het goed dat een instelling of bedrijf vooraf de volgende voorzorgsmaatregelen heeft genomen: er geldt voor betrokkenen een meldplicht voor nevenwerkzaamheden (eventueel met een verbodsbepaling). Er geldt een meldplicht voor de financiële belangen en deelnemingen. Er geldt een verbod op het aannemen van giften, er geldt een verbod op deelneming aan aannemingen en leveringen en er geldt een verbod op draaideurconstructies. Hierbij zou ik nadrukkelijk opnemen, dat een bestuurder, niet anders dan na een zeer ruime afkoelingsperiode ook toezichthouder kan worden bij dezelfde instelling of onderneming en andersom. Uitzondering bij een crisis situatie, voor een zeer korte periode met instemming van alle betrokkenen, daargelaten.

Van schijnbare belangenverstrengeling is er sprake wanneer iemand meerdere functies heeft of taken uitvoert die met elkaar in aanraking komen door omstandigheden. Interne reglementering dient dan te voorzien in het nemen van mitigerende maatregelen. Er dient onmiddellijk met grote alertheid gereageerd te worden want bij een toezichthoudende functie is vertrouwen het hoogste goed en als eenmaal het idee ontstaat “waar rook is, is vuur”, is het noodzakelijk vertrouwen al geschonden, al hoeft er in de praktijk nog helemaal geen sprake van belangenverstrengeling te zijn.

Bij schijnbare belangenverstrengeling is transparantie het allerhoogste goed, dus zit u als toezichthouder in een functie waar u geraakt wordt door een omstandigheid of een andere functie die daar op van invloed is? Dan is er maar een oplossing; onmiddellijk u werkzaamheden neerleggen en in uw RvT of RvC deze schijnbare belangenverstrengeling melden.

Als er daadwerkelijke belangenverstrengeling ontstaat is de overtreding al een feit.

Recent zagen we al belangenverstrengeling in de sport (hierover zal ik later uitgebreid op terugkomen). In de culturele sector, want bij RvT van het Stedelijk Museum in Amsterdam, stelden leden van de RvT kunst ter beschikking voor een tentoonstelling, zonder de voorgeschreven transparantie te betrachten over dit feit deugdelijk te rapporteren in het jaarverslag, zoals voorgeschreven in de Cultural Governance Code. Persoonlijk zou ik mij nooit op dit gladde ijs hebben bewogen, privé kunst die tentoon gesteld wordt in het Stedelijk Museum, stijgt normaal gesproken in waarde, leuk voor die privé persoon, maar conflicterend met zijn of haar rol als toezichthouder bij dat museum. Meer recent nog schoof een ex bestuurder van een woningcorporatie aan bij de vergadering van de RvT waar beslissingen genomen werden over de toewijzing van onderhoudsopdrachten aan het bouwbedrijf van zijn zoon. Dit lijkt mij echt belangenverstrengeling.

Meer regelgeving is volgens mij niet nodig. Meer gebruik van het gezonde boerenverstand is wel wenselijk.

Frank van Buren is al meer dan 10 jaar actief in het vinden van kandidaten voor executive en toezichthoudende posities binnen zowel profit als non-profit organisaties. Daarnaast treedt hij op als schaduwmanager voor interim managers en fungeert hij als coach voor executives en raden van toezicht.

Frank van Buren
Partner Delfin Executives

linkedin email telefoon

06 - 523 76 777

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Share This