Digitale transformatie: welk risico vormt de commissaris zelf?

door 26 september 2022

Grant Thornton commissarissen benchmarkonderzoek 2021-2022

 

Vormt u als commissaris zelf een risico voor uw organisatie? Deze directe en wellicht confronterende vraag, gerelateerd aan digitalisering, staat symbool voor de veertiende editie van het in 2021 uitgevoerde en in 2022 gepubliceerde commissarissen benchmarkonderzoek. Niet alleen omdat

dit onderwerp inhoudelijk is onderzocht, maar ook omdat de vraag een spiegel voorhoudt, respondenten aan het denken wil zetten en wil bijdragen aan de professionalisering van het commissariaat. Heeft uw rvc alle dimensies van de digitale transformatie helder in beeld en kunt u op dit onderdeel volwaardig toezicht houden, advies geven en de werkgevers- en klankbordrol vervullen?

>

De meerderheid van alle onderzochte benchmarks (de organisatie- en persoonsprofielen, zie toelichting aan het einde van dit artikel) is het er duidelijk mee eens dat digitalisering onderdeel moet zijn van de organisatiestrategie. Dat is in deze tijden niet verwonderlijk, horen we u denken.

Moet de rvc dan ook kunnen uitleggen wat er in de organisatie op het gebied van bijvoorbeeld cybersecurity gebeurt? Deze vraag, hoewel instemmend beantwoord, kon op minder overtuiging rekenen (een ‘min of meer’ tot ‘duidelijk mee eens’). Hetzelfde geldt voor de HR-dimensie van de digitale transformatie van de organisatie. Toch zijn deze vragen naar onze opvatting cruciaal. Wat betekent de digitale transformatie voor uw organisatie en specifiek voor haar mensen? Het gaat dan niet alleen om de afdeling IT. Wie bemensen de sleutelfuncties in uw organisatie en wie zijn de medewerkers die straks in de lijn- en stafafdelingen ‘eigenaar’ zijn van een verandering en dus zorgen voor implementatie?  Welke kennis en vaardigheden worden straks van deze en andere medewerkers verwacht? Zijn die dan ook paraat? Tip van een collega-commissaris en deelnemer aan het onderzoek: laat ook HR aansluiten als IT de transformatiestrategie in de rvc komt toelichten.

WerkenalsCommissaris_artikel_5vragenaan_theokremers

>>

Een ander aspect is de ethische kant van digitalisering. Waar schuurt de digitalisering straks met privacy of (onbewust) met de ethische normen in / van uw organisatie? Wie bewaakt hier het algoritme en het gebruik ervan in de praktijk, ook over afdelingen heen? Een ethisch kader vaststellen bij de digitale strategie kan bij de meeste benchmarks op een lichte instemming rekenen. Het klinkt wellicht soft tussen de vraagstukken van bits en bytes, maar we adviseren u hierover vroegtijdig na te denken en er vragen over te stellen aan het bestuur. Vroeg of laat komt dit probleem aan de orde, ook bij kleine organisaties. Er zijn voorbeelden ten over van onbewuste en onbedoelde bijsturing door het gebruik van artificial intelligence. Weet u waar overal artificial intelligence wordt ingezet in uw organisatie? En is hier gescand op een dergelijk risico? Hoe verloopt matching, steekproefbepaling en kansberekening in uw organisatieprocessen?

We gingen in het onderzoek nog een stapje verder. Wat betekent cyber security concreet voor de individuele commissarissen of individuele rvb-leden thuis? Voor het thuis laten doen van een cybersecurity-audit gaan de handen bij de meeste benchmarks niet op elkaar. Als het gaat om een cybersecurity-audit bij de leden van de rvb thuis zijn alleen de volgende benchmarkprofielen de twijfel voorbij: de voorzitter van de rvc, de commissaris die lid is van een auditcommissie en de internal auditor. Als het gaat om een cybersecurity-audit bij individuele commissarissen thuis dan is alleen de benchmark rvc-voorzitter hiervan een lichte voorstander. Toch is dit geen gekke vraag. Is uw Ipad up-to-date en wordt deze gescand op virussen? Staat uw router thuis goed ingesteld? En wanneer heeft u uw router voor het laatst geüpdatet? Staan uw zonnepanelen, die in de praktijk een toegang voor hackers en dus een beveiligingsrisico vormen, op een afgescheiden WiFi-netwerk gekoppeld? Om maar niet te spreken over de kleinkinderen van de commissaris die mogen gamen op de bedrijfs-Ipad. Natuurlijk horen we u zeggen: dat gebeurt bij mij niet. Maar weet u zeker dat niemand in de rvc dat wel eens doet? Tip van een collega-commissaris, deelnemer aan het onderzoek: kijk voor de rvc-vergadering eens gedetailleerd naar de WiFi-netwerken waarop uw bedrijfs-Ipads verbinding zoeken. Staat daar ook dat hotel van vorig jaar uit Spanje nog bij, met die verbinding zonder wachtwoord? U zult versteld staan.

 

Zie verder: https://www.grantthornton.nl/commissarissenonderzoek/ (Deel I, 2021/2022)  

>>>

Nieuw onderzoek 2022/2023 gestart

De vijftiende editie van het jaarlijkse Grant Thornton commissarissen-benchmarkonderzoek van Board in Balance is inmiddels begonnen. Het onderzoek van auteurs Aalt Klaassen, Dirk-Jaap Klaassen en Oscar Toebosch (Board in Balance) en prof. Herbert Rijken richt zich wederom op commissarissen, bestuurders, secretarissen van rvc en rvb en internal auditors.

>>>>

Ook meedoen?

Deelnemen kan t/m half oktober 2022. Als u online wilt deelnemen, ga dan naar https://boardinbalance.survalyzer.eu/xthdbrzwxm?l=nl. Wilt u deelnemen met een persoonlijk interview,  stuur dan uw contactgege­vens naar Dirk-Jaap Klaassen (dirk-jaap.klaassen@boardinbalance.com).. Wij nemen dan contact met u op.

Respondenten geven aan dat deelname hen tot denken aanzet en helpt met het formuleren van agendapunten voor de rvc. U krijgt nieuwe inzichten en draagt via ons onderzoek bij aan goed bestuur.

Naar aanleiding van eerdere columns ontvingen wij vragen over het onderzoek. Die zullen we hieronder beantwoorden. 

Respondenten

De respondenten worden benaderd via FBNed, de Governance University, hoofdsponsor Grant Thornton, de NCD, de NCR, de NVTZ, de VTW, Topvrouwen.nl, VNO NCW metropoolregio Amsterdam, Stichting Blikverruimers.nl en het relatiebestand van Board in Balance.

Sponsoren

Het onderzoek wordt gesponsord door Grant Thornton, ORTEC en Integration People. Voor meer informatie: https://www.boardinbalance.com.

Benchmarkprofielen

Voor de verwerking van de resultaten wordt een regressieanalyse toegepast. Daardoor kunnen resultaten worden verkregen voor de afzonderlijke variaties (benchmarks).

Voor welke profielen zijn data in het onderzoek beschikbaar?

Het basisprofiel is het beursgenoteerd bedrijf. De volgende variaties worden onderscheiden:

In de categorie bedrijfsprofielen/-benchmarks: het groot niet-beursgenoteerd bedrijf, het MKB midden- en kleinbedrijf, het familiebedrijf, de woningcorporatie, de zorginstelling, de onderwijsinstelling en de overige ‘non-profit’-organisatie.

In de categorie persoonsgebonden profielen/benchmarks: de voorzitter rvc/rvt, de commissaris met rvb-positie elders, de jonge commissaris (≤ 55 jaar), de vrouwelijke commissaris en de commissaris die lid is van een auditcommissie.

De niet-commissaris profielen zijn: het lid van de rvb/directie, de secretaris van de rvc en de Internal auditor.

Oscar Toebosch is researcher/consultant en mede-oprichter van Board in Balance, een onafhankelijke organisatie die evaluaties van raden van commissarissen en raden van toezicht uitvoert en onderzoek verricht naar governance. Één van deze onderzoeken is het Grant Thornton Commissarissen-benchmarkonderzoek, naar het functioneren van het commissariaat in al zijn facetten.

Oscar Toebosch
Partner Board in Balance

+31 (0)6 – 29594018

Kennisbank

Wij delen graag onze kennis

We hebben inmiddels al meer dan 250 artikelen in onze kennisbank opgenomen. En deze stellen wij graag aan u beschikbaar!

Vacatures

Diverse organisatie hebben vacatures

Vacatures in Limburg, Brabant en Gelderland binnen private en publieke organisaties overzichtelijk gepresenteerd.

Share This

Oscar, ik wil graag meedoen aan jullie onderzoek